لنز عینک ها و انواع آن
لنز عینک ها نیز با پیشرفت تکنولوژی ، پیشرفت چشمگیری داشته اند. در گذشته ، اکثر لنزها منحصراً از شیشه ساخته می شدند. اما امروزه بیشتر آنها از پلاستیک های با تکنولوژی بالا ساخته می شوند. لنزهای پلاستیکی سبک تر هستند ، به راحتی شیشه نمی شکنند و می توانند با یک فیلتر از چشم شما در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) محافظت کنند. اکثر مردم هنگام خرید لنز عینک هیچ تحقیقی نمی کنند. درک نیازهای بصری و انتخاب آگاهانه برای دستیابی به نتیجه بصری مطلوب مهم است. انواع مختلفی از لنز عینک در بازار موجود است. انتخاب نوع صحیح لنز بر اساس تجویز چشم پزشک و نیازهای بینایی شما خواهد بود.
شیوه زندگی و محیط کار نیز عواملی هستند که هنگام انتخاب نوع لنز عینک باید به آنها توجه کنید به عنوان مثال ، اگر نزدیک بین یا دور بین هستید ، انتخاب لنز عینک شما با کسی که پیرچشمی دارد متفاوت خواهد بود.
انواع طبقه بندی لنز عینک ها بر اساس جنس کدامند؟
انتخاب نوع مناسب لنزها برای دستیابی به دیدی واضح بسیار مهم است. هنگام جستجوی انواع لنزها ، عوامل مختلفی وجود دارد که باید آنها را در نظر بگیرید. انواع لنز عینک ها شامل :
لنز شیشه ای
لنزهای شیشه ای وضوح بصری فوق العاده ای را ارائه می دهند. اما با این حال نقاط منفی این نوع لنزها سنگین بودن و مستعد ترک خوردن و خرد شدن می باشد. وزن قابل توجه و مسائل ایمنی بالقوه آنها باعث شده است که کمتر از لنزهای شیشه ای استفاده شود . لنزهای شیشه ای هنوز در دسترس هستند ، اما اکثر لنزها از نوعی پلاستیکی ساخته می شوند .
لنز پلاستیکی
لنزهای پلاستیکی به عنوان شیشه های ارگانیک نیز شناخته می شوند. امروزه برای انواع عینک ها از این نوع لنزها استفاده می شوند. لنزهای پلاستیکی برای کودکان و ورزشکاران بهترین گزینه است. زیرا لنزهای پلاستیکی بسیار سبک و مقاوم در برابر شکستن هستند. این نوع عدسی ها به دلیل اینکه انعکاس کمتری نسبت به شیشه دارند کمتر باعث ایجاد مشکل در تابش های خیرکننده نور می شوند. این نوع لنزها با انواع بسیاری از فرم های ( قاب عینک) که در اشکال و اندازه های مختلف وجود دارند سازگار است. اگر قصد دارید تمام روز از عینک استفاده کنید عدسی های پلاستیکی به دلیل سبکی و راحتی گزینه مناسبی برای شما خواهد بود.
لنز پلی کربنات
اولین لنزهای پلی کربنات سبک برای عینک ها در دهه 1970 معرفی شد. از آن زمان ، محبوبیت لنزهای پلی کربنات افزایش یافته است. آنها از لنزهای پلاستیکی معمولی سبک تر هستند و در برابر ضربه بسیار مقاوم تر می باشند. پلی کربنات یکی از انواع عالی لنز برای عینک های بچه گانه ، عینک ایمنی و عینک اسپورت است. این نوع لنزها همچنین از چشم در برابر اشعه ماوراء بنفش محافظت می کنند. به ویژه در افرادی که به علت ضربه یا هر علت دیگری یک چشم خود را از دست داده اند و بنا به تجویز چشم پزشک از عینک به عنوان محافظتی در برابر ضربه استفاده می کنند لازم و ضروری است که نوع لنزها از جنس پلی کربنات باشد.
لنز تریوکس ( Trivex )
تریوکس یک ماده نسبتاً جدید است که شبیه لنزهای پلی کربنات است. اما این نوع لنزها کیفیت بالاتری دارند و دید واضح تری را ارائه می دهند. وزن تریوکس نسبت به پلاستیک معمولی سبک تر است اما به اندازه پلی کربنات نازک نیست. لنزهای تریوکس از یک ماده سفت و سخت تشکیل شده است و همین عامل آن را انتخاب بهتری برای قاب های بدون لبه می کند. تریوکس به اندازه پلی کربنات در برابر ضربه مقاوم است.
لنز پلاستیکی با ضریب شکست بالا
برای افرادی که شماره چشم بالایی دارند، دوربینی یا نزدیک بینی شدید استفاده از این عدسی ها به آن ها این امکان را می دهد که ضخامت لنز کمتری داشته باشند. این عدسی ها اندازه چشم را از ورای عینک کمتر تغییر می دهد. لازم به ذکر است که این نوع عدسی ها در بازار ایران نیز موجود بوده ولی قیمت بالاتری دارند.
لنز تدریجی
برای کسانی که به لنزهای دو کانونی یا سه کانونی نیاز دارند گزینه بسیار مناسبی است. آنها تصحیح یکسانی را برای دید نزدیک ، متوسط و از راه دور، بدون خطوط بین هر بخش ارائه می دهند. بسیاری از مردم این لنزها را ترجیح می دهند زیرا در این نوع لنزها انتقال بین میدان های دید هموارتر است.
طبقه بندی لنزها بر اساس تک کانونی و یا چند کانونی بودن
لنز تک کانونی
لنزهای تک کانونی رایج ترین نوع لنز عینک هستند. آنها بزرگترین میدان دید را دارند زیرا فقط در یک فاصله خاص (دور یا نزدیک) بینایی را تصحیح می کنند. لنزهای تک کانونی برای اصلاح نزدیک بینی ، دوربینی و یا آستیگماتیسم ایده آل هستند.
لنز دو کانونی
لنزهای دو کانونی دید فرد را هم برای دور و هم برای نزدیک در یک عینک اصلاح می کند. از قسمت بالای عدسی برای اصلاح دوربینی و از قسمت پایین عدسی برای اصلاح نزدیک بینی استفاده می شود. به نظر می رسد که تغییرات بینایی با افزایش سن همراه است. لنزهای دو کانونی بیشتر برای افراد میانسالی که دچار پیر چشمی هستند به کار می رود.
طبقه بندی لنزها بر اساس آسفری سیتی (Asphericity)
لنزهای آسفری سیتی به دو نوع اِسفریک و آسفریک تقسیم می شود :
لنزهای اِسفریک (Spheric)
اِسفریک ها دارای عدسی های نوری با سطوح منحنی هستند و باعث همگرایی و واگرایی پرتوهای نور میشوند.
این لنزها منحنی یکسانی در سراسر سطح خود دارند و سطح جلویی آن کروی است. لنزهای اِسفریک به عنوان لنزهای کروی نیز شناخته می شوند.
لنزهای آسفریک ( Aspheric )
این عدسی ها برای انتخاب های مهم تر که به لنزهای ضخیم تر نیاز دارند ، گزینه ای عالی است . عدسی آسفریک همچنین از بزرگنمایی چشم فرد جلوگیری می کنند. همچنین این نوع لنز ممکن است در برخی موارد کیفیت دید فرد را بهبود بخشد . آسفریک ها صاف تر و نازک تر هستند.
لنز آسفریک بهترین گزینه برای افرادی که شماره چشمشان بالا است می باشد . زیرا این افراد می توانند بدون نگرانی از مقدار ضخامت لنزها، فرم عینک دلخواه خود را انتخاب کنند.
لنز عینک ها دارای چند نوع پوشش هستند؟
در لنز عینک از پوشش های متفاوتی استفاده می شود . هر کدام از این روکش ها کاربردهای مختلفی دارند. انواع مختلف پوشش لنزها شامل :
پوشش ضد خش
روکش های ضد خش طوری طراحی شده اند که از لنز عینک در برابر خط و خش محافظت می کند. آنها معمولاً یک پوشش محافظ در سطح بیرونی لنز هستند که به عنوان مانعی در برابر خراش های جزئی عمل می کنند. این باعث می شود سطح لنز سخت تر و با دوام تر شده و لنزها در برابر خراش مقاوم شوند.
ضد خش معمولا برای لنزهای پلاستیکی که خش پذیری بالاتری دارند نسبت به لنزها ی شیشه ای ضروری تر است.
پوشش آنتی رفلکس ( ضد انعکاس )
پوشش ضد بازتاب یا ضد انعکاس نوعی پوشش نوری است که برای کاهش بازتاب نور روی سطح لنز ها اعمال می شود. لنزهایی با پوشش ضد انعکاس نه تنها بینایی شما را بهبود می بخشد بلکه از خستگی چشم شما نیز جلوگیری می کند. با حذف بازتاب ها نور بیشتری از طریق لنزها عبور کرده و باعث ارائه دید واضح تر می شود.
این نوع پوشش کیفیت دید شما را در شب بهبود می بخشد. همچنین برای محافظت از چشمان خود در برابر نور مستقیم خورشید ، پوشش آنتی رفلکس ضروری است. بدون پوشش ضد انعکاس ، هنگامی که خورشید در پشت سر شما قرار دارد نور خورشید از پشت لنز عینک به چشم شما منعکس می شود.
پوشش ضد اشعه ماوراء بنفش
قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه مضر ماوراء بنفش (UV) خورشید می تواند به چشم شما آسیب برساند. با گذشت زمان ، تابش این اشعه می تواند باعث مشکلات چشمی مرتبط با سن از جمله آب مروارید و تحلیل ماکولای چشم شود.
پلی کربنات و تقریباً همه لنزهای پلاستیکی با شاخص بالا 100٪ محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش را ارائه می دهند. این عدسی ها دارای یک پوشش مخصوص هستند که همیشه اشعه UV را مسدود می کند.
پوشش فوتوکروماتیک
فوتوکروماتیک اغلب به عنوان تطبیق دهنده نور شناخته می شود. این پوشش شامل زمانی می شود که وقتی لنز عینک در معرض تابش مستقیم اشعه ماوراء بنفش قرار می گیرد به طور خودکار تیره می شود. اما وقتی در محیط داخلی یعنی فضایی بدون اشعه ماوراء بنفش قرار می گیرد لنز عینک دوباره روشن می شود. این امر هنگام انتقال مکرر از محیط داخلی به خارجی در طول روز بسیار مفید است. زیرا در خارج از خانه مانند یک عینک آفتابی عمل می کند.
پوشش پلاریزه
پوشش پلاریزه مانع از بازتاب شدید نور می شود. معمولاً برای ساخت عینک آفتابی از این نوع روکش ها استفاده می شود. پوشش پلاریزه اغلب در رنگ خاکستری یا قهوه ای و بسیاری از رنگ های دیگر در دسترس هستند.
این پوشش مانع از ایجاد حالت سراب در روزهای آفتابی و عینک های آفتابی می گردد. این پوشش فقط به برخی از امواج نوری که در جهت خاصی پیشروی می کنند اجازه عبور می دهد. مثلا امواج پلاریزه عمودی را عبور می دهد. ولی امواج افقی را که از سطح جاده یا سطح آب می آید عبور نمی دهد و خیرگی را کاهش می دهد.
پوشش ضد بخار
کسانی که در نواحی با رطوبت هوای بالا زندگی می کنند وقتی که ساختمان را ترک می کنند عینکشان دچار بخار گرفتگی می شود. این مشکل می تواند سبب خطراتی به دلیل کاهش دید فرد شود. معمولا بخار گرفتگی هنگامی دیده می شود که عدسی بسیار خنک تر از دمای محیط که رطوبت بالا دارد قرار می گیرد. پوشش های ضد بخار برای جلوگیری از متراکم شدن بخار روی شیشه عینک ساخته می شوند.
پوشش بلو کنترل
این پوشش که جدیدترین نوآوری در کنترل نور آبی هستند از چشم در برابر تابش نور آبی محافظت می کنند. این نوع لنزها سه برابر بیشتر از لنزهای معمولی از چشم محافظت می کنند.
این پوشش، نور آبی را که به دلیل مشاهده طولانی مدت کامپیوتر، تبلت یا گوشی باعث خستگی چشم می شود را مسدود می کند. تابش طولانی مدت نور آبی باعث خشکی چشم و بروز علائم آن می شود.
افرادی که دچار سندروم بینایی کامپیوتر هستند بهتر است که از عینک های صفحه کامپیوتر که دارای پوشش بلو کنترل هستند استفاده کنند.
منظور از ضریب شکست در لنز عینک ها چیست؟
ضریب شکست یک عدد اندازه گیری نسبی است. ضریب شکست هر ماده نشانه آن است که به چه سرعتی نور از درون ماده عبور می کند و با سرعت نور در خلأ مقایسه می شود. شکست نور بستگی به نحوه عبور سریع نور از طریق لنز دارد. موادی که لنز از آن ساخته می شود باید از نوعی باشد که بتواند به بهترین شکل برای دید بهتر باعث شکست نور شود. مواد مختلف لنز ضریب شکست متفاوتی دارند که ضخامت لنز را تعیین می کنند. در حالی که قبلا لنزهای شیشه ای اجازه عبور نور را می داد اما در حال حاضر لنزهای پلاستیکی با درجات مختلف ضخامت تولید شده اند که از عبور نور جلوگیری می کنند. این لنزهای پلاستیکی مشکلات مربوط شکنندگی و سنگینی لنزهای شیشه ای را بر طرف کرده اند.
صحت علمی مطالب موجود در این مقاله توسط آقای دکتر محمدسالار ظاهریانی جراح و متخصص چشم مورد تایید قرار گرفته است.
گردآورنده : زهرا رفیعی نژاد
منابع:
- https://www.webmd.com/eye-health/eyeglasses-eyes
- https://www.essilorusa.com/lens-innovation/types-of-eyeglass-lenses
- https://www.visioncenter.org/eyeglasses/#Types_of_Prescription_Eyeglasses
- https://www.foreyes.com/blog/what-are-the-different-types-of-lenses-for-glasses/
- https://www.theopticalco.com.au/blog/optical-lenses-lens-types-treatments-tips-to-choose-the-perfect-lenses/
- https://www.allaboutvision.com/lenses/how-to-choose.htm
- https://www.verywellhealth.com/a-myriad-of-lens-options-3421908
- https://www.healthpartners.com.au/optical/lenses/anti-reflection-coating
- https://www.visioncenter.org/resources/lens-index/
