نوردرمانی (فتوتراپی) چیست؟
نوردرمانی یک درمان پزشکی است که در آن از نور طبیعی یا مصنوعی برای بهبود وضعیت سلامتی استفاده می شود. درمان می تواند شامل لامپ های فلورسنت، لامپ های هالوژن، نور خورشید یا دیودهای ساطع کننده نور (LED) باشد. نوردرمانی به عنوان فتوتراپی و هلیوتراپی نیز شناخته می شود. اینکه به چه نوع درمانی نیاز دارید و چگونه از نور استفاده می شود بسته به وضعیت سلامتی متفاوت است. فتوتراپی بیش از 3500 سال است که برای درمان شرایط پزشکی استفاده می شود. در هند و مصر باستان، مردم از نور خورشید برای درمان بیماری های پوستی مانند ویتیلیگو(پیسی) استفاده می کردند.
این نوع درمان مدرن با نیلز ریبرگ فینسن آغاز شد. ریبرگ از نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش (UV) برای درمان نوعی سل پوستی، پسوریازیس، خارش شدید، اگزمای کف دست و … که بر پوست تأثیر می گذارد، استفاده کرد. در این روش درمان شامل استفاده از نور فرابنفش (نوعی نور موجود در نور خورشید) برای کند کردن رشد سلول‌های پوست و التهاب است. التهاب یکی از راه‌هایی است که سیستم ایمنی بدن فرد به عفونت‌ها، آسیب‌ها و «مهاجمین» خارجی پاسخ می‌دهد. به همین منظور از زمان مصر باستان ، استفاده از فتوتراپی افزایش یافته است و امروزه این نوع درمان به طور گسترده پذیرفته شده است. در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت که چگونه از نور درمانی برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود و این روش چه مزایا و معایبی برای فرد به دنبال دارد.
این روش دارای چند نوع منبع نوری است؟
به طور کلی در این نوع درمان از دو طیف UVA و UVB استفاده می شود. سه نوع اصلی طیف نوری برای اختلالات پوستی در این نوع درمان مورد استفاده قرار می گیرد. این سه طیف عبارتند از :
UVB با باند پهن
در نوع باند پهن از طیف گسترده ای از اشعه های UVB استفاده می شود. اشعه UVB در نور خورشید وجود دارد، اما شما نمی توانید آنها را ببینید.
UVB باریک
این شامل استفاده از بخش کوچکتر و شدیدتر UVB برای درمان بیماری پوستی است. این رایج ترین نوع نور درمانی است که امروزه استفاده می شود.
PUVA
پسورالن فرابنفش A یا PUVA، نور UVA را با ماده شیمیایی به نام پسورالن که از گیاهان گرفته شده ترکیب می کند. پسورالن را می توان روی پوست بیمار بمالید و یا می توانید آن را به صورت قرص مصرف کنید. مواد موجود در پسورالن پوست فرد را نسبت به نور حساس تر می کند. باید این نکته را متذکر شد که PUVA عوارض جانبی بیشتری نسبت به سایر نوردرمانی ها دارد. از این نوع فقط زمانی استفاده می شود که گزینه های دیگر بر روی بیماری تاثیری نداشته باشند.
اشعه UVB بر خارجی ترین لایه های پوست تاثیر می گذارد. اشعه های UVA کمی شدت کمتری دارند، اما عمیق تر به پوست نفوذ می کنند. این دو نوع نور ماوراء بنفش را می توان به روش های مختلفی استفاده کرد. اثرات فتوتراپی برای اختلالات پوستی معمولا موقتی است. برای گرفتن نتیجه مطلوب ممکن است به بیش از یک جلسه درمان نیاز داشته باشید. تعداد جلسات درمان را متخصص پوست با توجه به وضعیت فرد و نوع بیماری که درگیر آن است مشخص می کند. در این میان درمان فتوتراپی «هدفمند» نیز وجود دارد که می‌توانند درمان را روی نواحی کوچکتر متمرکز کنند، مانند ضایعات تکی روی پوست. برخی از دستگاه های مورد استفاده در این درمان ها با لیزر ساخته می شوند، اما دستگاه های غیر لیزری نیز وجود دارند که نوردرمانی (فتوتراپی) هدفمند را ارائه می دهند.
برای درمان چه نوع بیماری هایی از نوردرمانی استفاده می شود؟
از فتوتراپی می توان برای درمان بسیاری از بیماری های پوستی استفاده کرد، از جمله:
در ادامه به بررسی و معرفی هر یک از این بیماری و نحوه تاثیر نوردرمانی بر آن ها خواهیم پرداخت.
پسوریازیس چیست و چه علائمی دارد؟
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی مزمن است که باعث تجمع سریع سلول های پوستی می شود. این تجمع سلول ها باعث پوسته پوسته شدن سطح پوست می شود. التهاب و قرمزی در اطراف پوسته ها نسبتاً شایع است. این بیماری نوعی اختلال پوستی است که باعث می شود سلول های پوست تا 10 برابر سریعتر از حد طبیعی تکثیر شوند. این باعث می شود پوست به صورت لکه های قرمز ناهموار پوشیده شده با پوسته های سفید ایجاد شود. این پوسته پوسته ها می توانند در هر جایی رشد کنند.
اما بیشتر در پوست سر ، آرنج ، زانو و کمر ظاهر می شوند. این مشکل معمولا در اوایل بزرگسالی ظاهر می شود. در حالت عادی سلول های طبیعی پوست در طی یک ماه کاملاً رشد کرده و از بین می روند. اما در پسوریازیس ، سلول های پوستی فقط در مدت سه یا چهار روز این کار را انجام می دهند.
علائم و نشانه های پسوریازیس در افراد مختلف متفاوت است
این علائم رایج عبارتند از:
- لکه های قرمز رنگ پوست پوشیده شده از پوسته های ضخیم و نقره ای
- نقاط کوچک پوسته پوسته شده (که معمولاً در کودکان دیده می شود)
- پوستی خشک و ترک خورده که ممکن است دچار خونریزی یا خارش شود.
- خارش ، سوزش یا درد در اطراف پلاک ها
- پلاک های پوسته پوسته شده در پوست سر
- ناخن های ضخیم در انگشتان دست و پا ، تغییر رنگ و سطوح حفره ای ناخن ها. ناخن ها ممکن است خرد شوند یا از بستر ناخن جدا شوند.
- مفاصل متورم و سفت : افراد مبتلا به این بیماری می توانند به نوعی آرتروز به نام آرتریت پسوریازیس مبتلا شوند. این نوع آرتریت باعث درد و تورم در مفاصل می شود.
انواع مختلف پسوریازیس کدامند؟
پسوریازیس پلاکی (Plaque Psoriasis)
متداول ترین نوع از این بیماری نوع پلاکی است. آکادمی پوست آمریکا تخمین می زند که 80 درصد افراد درگیر به پسوریازیس به این نوع از بیماری مبتلا هستند. این نوع بیماری باعث ایجاد لکه های قرمز و ملتهبی می شود که مناطقی از پوست را می پوشاند. این تکه ها غالباً با مقیاس یا پلاک های نقره ای مایل به سفید پوشانده می شوند. این پلاک ها معمولاً در آرنج ، زانو و پوست سر دیده می شوند.
پسوریازیس قطره ای (Guttate Psoriasis)
این نوع معمولا در کودکان و در همراهی با برخی از بیماری های عفونی در آن ها بروز می کند. تقریباً 8 درصد از مبتلایان دچار نوع قطره ای این بیماری هستند. علائم این نوع بیماری شامل لکه های کوچک ، گرد و قرمز ناشی از التهاب است. این مشکل اغلب در بازوها ، پاها و تنه ظاهر می شود. با این حال ، می تواند بر روی هر منطقه از بدن نیز تأثیر بگذارد.
پسوریازیس پوسچولار (Pustular psoriasis)
پوسچولار در بزرگسالان بیشتر دیده می شود. این نوع از بیماری باعث ایجاد تاول های سفید و چرکی در نواحی وسیعی از پوست قرمز و ملتهب می شوند. پوسچولار به طور معمول در نواحی کوچکتری از بدن مانند دست ها یا پاها قرار دارد. اما با این حال می تواند به طور گسترده ای گسترش یابد.
پسوریازیس معکوس (Inverse Psoriasis)
نوع معکوس این بیماری باعث ایجاد ضایعات قرمز و براق می شود. علائم نوع معکوس شامل پوست ملتهب و قرمز ، صاف و پوسته پوسته نیست. بلکه این نوع چین های پوستی بیشتر زیر بغل ، کشاله ران ،زیر پستان، ناحیه تناسلی و باسن را تحت تاثیر قرار می دهند. این عامل می تواند باعث خارش و درد شدید شود.
پسوریازیس ناخن (Nail Psoriasis)
این نوع می تواند ناخن ها و انگشتان پا را تحت تأثیر قرار دهد. در نتیجه باعث ایجاد حفره ، رشد غیرطبیعی ناخن و تغییر رنگ آن ها شود. ناخن ها ممکن است شل شده و از بستر خود جدا شوند. در موارد شدید نیز ممکن است باعث خرد شدن ناخن شود. دو مورد از بروزترین و موثرترین درمان هایی که برای این نوع از بیماری مورد استفاده قرار می گیرد استفاده از دستگاه یونتوفرزیس و درموجِت است. در دستگاه درموجِت کورتون به اطراف ناخن تزریق می شود که البته این روش کاملا بدون درد است.
پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic psoriasis)
این نوع بیماری نادر است و حدود دو درصد از افراد مبتلا را درگیر می کند. این نوع از بیماری می تواند باعث قرمزی شدید و ریزش لایه های پوستی شود. این مشکل تقریباً روی کل بدن تأثیر می گذارد و می تواند زندگی را تهدید کند. علائم دیگر شامل خارش و درد شدید ، تغییر در ضربان قلب و دما ، کمبود آب و تغییرات ناخن است.
آیا این بیماری مسری است؟
خیر. شخصی نمی تواند آن را از شخص دیگری بگیرد. همچنین نمی تواند با تماس پوست به پوست آن را به شخص دیگری منتقل کند. لمس مستقیم هر روز فرد مبتلا به این مشکل هرگز این بیماری را منتقل نمی کند. اگرچه این بیماری از فردی به فرد دیگر مسری نیست. اما یک گرایش ارثی شناخته شده وجود دارد. بنابراین ، سابقه خانوادگی برای تشخیص بسیار مفید است.
نوردرمانی چگونه باعث بهبود پسوریازیس می شود؟
فتوتراپی که به عنوان درمان با نور UV نیز شناخته می شود، یکی از موثرترین درمان ها برای پسوریازیس است. فتوتراپی می تواند علائم این بیماری را در بسیاری از افراد بهبود بخشد. این روش شامل قرار دادن پوست در معرض مقادیر کنترل شده اشعه ماوراء بنفش ( UV) مشابه اشعه خورشید است. نور درمانی باعث کاهش التهاب پوست و کاهش سرعت تولید سلول های پوستی در بیمار می شود.
معمولاً در موارد متوسط تا شدید این بیماری زمانی که درمان‌های محافظه‌کارانه نتوانند مشکل بیمار را تسکین دهند از این روش به همراه سایر درمان ها استفاده می شود. فتوتراپی اغلب در مطب متخصص پوست در شرایط کنترل شده انجام می شود. عوارض جانبی ناشی از این روش معمولا خفیف است. کلینیک جوُان با در اختیار داشتن به روزترین دستگاه نوردرمانی در جهت درمان پسوریازیس و سایر بیماری های پوستی همه روزه در اختیار شما عزیزان می باشد. فتوتراپی در کلینیک جوُان تحت نظر خانم دکتر ناهید همتیان متخصص پوست، مو و زیبایی انجام می گیرد.
ویتیلیگو (پیسی) چیست و چه علائمی دارد؟
پیسی ( برص، ویتیلیگو) نوعی اختلال پوستی است که باعث از بین رفتن رنگ پوست می شود. نواحی سفید صاف روی پوست فرد ظاهر می شود. اگر در جایی که مو دارد ، دچار این بیماری بشوید ، ممکن است موهای بدن شما نیز سفید شود. این شرایط زمانی اتفاق می افتد که ملانوسیت ها (سلول های پوستی که ملانین تولید می کنند) توسط سیستم ایمنی بدن از بین می رود. این بیماری معمولاً با چند ضایعات سفید کوچک شروع می شود. همچنین ممکن است طی چند ماه به تدریج روی بدن پخش شود. پیسی معمولاً از ناحیه دست ، بازو ، پا و صورت شروع می شود. اما می تواند در هر قسمت از بدن از جمله غشاهای مخاطی ، چشم ها و گوش های داخلی ایجاد شود. غشاهای مخاطی شامل : پوشش مرطوب دهان ، بینی ، نواحی تناسلی و مقعدی می شود.
علائم و نشانه های پیسی شامل:
- بارزترین علامت پیسی ظهور لکه های سفید یا لکه های مسطح روی پوست است. اولین لکه سفید که قابل مشاهده است اغلب در ناحیه ای می باشد که بیشتر در معرض آفتاب قرار گرفته است.
- این مشکل به صورت یک لکه ساده که کمی کم رنگ تر از بقیه پوست است شروع می شود. اما هرچه زمان می گذرد ، این لکه سفیدتر و رنگ پریده تر می شود.
- سفید شدن یا سفیدی زودرس موهای سر ، مژه ها ، ابروها یا ریش فرد بیمار
- از دست دادن رنگ در بافت هایی که داخل دهان و بینی شما قرار دارند.(غشاهای مخاطی)
- این بیماری می تواند از هر سنی شروع شود. اما معمولاً قبل از 30 سالگی ظاهر می شود.
- وصله ها از نظر شکل نامنظم هستند. در بعضی مواقع ، لبه ها با کمی رنگ قرمز کمی ملتهب می شوند . اما در بعضی مواقع نیز باعث خارش می شوند.
- به طور معمول ، پیسی هیچ گونه ناراحتی ، تحریک ، درد و خشکی در پوست ایجاد نمی کند.
- التهاب گوش یا چشم ، منجر به کاهش شنوایی و مشکلات بینایی می شود .
- تغییر رنگ در شبکیه چشم
اثرات پیسی در افراد متفاوت است. در بعضی از افراد ممکن است فقط تعداد انگشت شماری از نقاط سفید وجود داشته باشد . درحالیکه در دیگران تعدادی لکه های سفید بزرگتر ایجاد می شوند که به هم می پیوندند. در نتیجه مناطق وسیع تری از پوست را تحت تأثیر قرار می دهند.
پیسی به چند دسته تقسیم می شود؟
این بیماری دارای دو نوع غیر سگمنتال و سگمنتال می باشد که عبارتند از :
پیسی غیر سگمنتال
در نوع غیر سگمنتال شانس ایجاد ضایعه ها در همه جای بدن وجود دارد. در حالی که در نوع سگمنتال یک قسمت از بدن درگیر می شود و از آن قسمت خارج نمی شود. همچنین فرم غیر سگمنتال می تواند سلول های رنگدانه ای را در هر نقطه از بدن تحت تأثیر قرار دهد. سرعت توسعه این نوع نسبت به انواع دیگر آن از کمتر است. فرم غیر سگمنتال شایع ترین نوع است که تا 90 درصد موارد را شامل می شود. تکه ها اغلب به طور مساوی در هر دو طرف بدن و با اندازه گیری متقارن ظاهر می شوند. آنها اغلب روی پوستی ظاهر می شوند که معمولاً در معرض آفتاب است ، مانند صورت ، گردن و دست ها.
مناطق مشترک عبارتند از:
- پشت دست ها ، بازوها ، زیر بغل و کشاله ران
- چشم ها
- آرنج
- پا ، زانو
- دهان ، بینی
- ناف، دستگاه تناسلی و ناحیه رکتوم
فرم غیر سگمنتال آن به چند زیر مجموعه تقسیم می شود
- تعمیم یافته: این رایج ترین نوع است.
- آکروفاسیال: درگیری دست ، پا و صورت
- مخاط: درگیری در اطراف غشاهای مخاطی و لب ها
- یونیورسال: در این نوع بیش از 80٪ از پوست بدن فاقد رنگدانه است. این نوع بسیار نادر است.
- کانونی: یک یا چند لکه سفید پراکنده، این اغلب در کودکان خردسال رخ می دهد.
پیسی سگمنتال
در این نوع ، لکه های سفید کوچک تر هستند. همچنین اغلب فقط در یک طرف بدن ظاهر می شوند. این فرم با سرعت بیشتری گسترش می یابد اما نسبت به نوع غیر بخشی ثابت تر و پایدارتر است. این نوع بسیار کمتر شایع است و فقط حدود 10 درصد از افراد مبتلا به این بیماری را درگیر می کند. این نوع از بیماری می تواند فرد را از اوایل زندگی درگیر کند. ممکن است به مدت شش ماه تا یک سال به سرعت گسترش یابد ، سپس پیشرفت آن متوقف می شود . در موارد نادر ، ممکن است سالها بعد دوباره فعال شود. همچنین این فرم پیشرفت کندتری نسبت به پیسی از نوع تعمیم یافته دارد.
نوردرمانی چه تاثیری بر بیماری پیسی دارد؟
فتوتراپی (نور درمانی) ممکن است برای کودکان یا بزرگسالان مورد استفاده قرار گیرد. زمانی از این روش درمانی استفاده می شود که :
- درمان های موضعی موثر نبوده اند.
- این بیماری در حال گسترش باشد.
- این بیماری تأثیر بسزایی در کیفیت زندگی شما داشته باشد.
شواهد نشان می دهد که نوردرمانی همراه سایر روش های درمانی تأثیر مثبتی بر پیسی دارد. در طول فتوتراپی ، پوست شما در معرض نور ماورا بنفش (UVA) یا (UVB) که از لامپ مخصوص ساطع می شود، قرار می گیرد. به همراه UVA معمولا از پسورالن استفاده می شود در حالی که به همراه UVB چیزی استفاده نمی شود . پسورالن دارویی است که قبل از استفاده از امواج UVA برای ایجاد حساسیت بیشتر پوست در برابر نور، به فرد داده می شود.
اگزمای دست و پا و علائم آن
اگزمای دست و پا ، که به آن درماتیت دست و پا نیز گفته می شود ، یک بیماری التهابی است که می تواند کودکان و بزرگسالان را درگیر کند. این بیماری باعث خارش، تاول و ایجاد بثورات پوستی در کف دست یا انگشتان می شود. اگزمای دست و پا یک بیماری شایع است و برخی اوقات می تواند با درد همراه باشد . هم ژنتیک و هم آلرژن های تماسی و مواد تحریک کننده در “برانگیختن” این نوع اگزما نقش دارند.
اگزمای دست و پا یک بیماری مزمن است ، به این معنی که فرد به احتمال زیاد در تمام عمر خود به آن مبتلا خواهد شد. اگزمای دست و پا بیشتر در افرادی با سابقه اگزمای آتوپیک و کسانی که مکرراً با آب و مواد شیمیایی تماس دارند شایع است. این بیماری مسری نیست. با این حال ، می تواند زندگی افراد را مختل کند ، زیرا ممکن است بر توانایی آنها در انجام فعالیت های روزانه خود تأثیر بگذارد.
علائم اگزمای دست و پا شامل
علائم این بیماری بسته به سن ، شیوه زندگی و سابقه پزشکی افراد متفاوت است. از منظر متخصص پوست اولین علامت در تشخیص این نوع اگزما، پوست خشک و ترک خورده است. علائم دیگر اگزما عبارتند از :
- خشکی پوست دست
- ترک خوردگی در پوست دست
- ایجاد خونریزی
- خارش و سوزش
- التهاب
- درد
- تاول ها
- لکه های قرمز یا تیره
- هوای سرد: هوای خشک و تغییرات ناگهانی دمای هوا در زمستان می تواند آب بدن را کم کرده و باعث برافروختگی اگزما شود.
اگزمای دست شامل انواع مختلفی است
که آن ها عبارتند از:
اگزمای دست شامل انواع مختلفی است که در زیر به رایج ترین نوع آن خواهیم پرداخت. بسته به علت آن انواع متعددی از اگزما می تواند روی دست یا پای شما پدیدار شوند. این انواع عبارتند از :
درماتیت تماسی تحریک کننده
درماتیت تماسی تحریک کننده همان اگزمای تحریک کننده است. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که دست با چیزی که باعث تحریک پوست شما می شود مانند گرد و غبار یا مواد شیمیایی تماس پیدا کند. حتی ممکن است بعد از شستن زیاد دست ها به آن مبتلا شوید. این موارد می توانند باعث ایجاد مشکلاتی در سد محافظ پوست شما شوند که منجر به اگزما می شود.
درماتیت تماسی آلرژیک
درماتیت تماسی آلرژیک (یا اگزمای آلرژیک) در اثر واکنش آلرژیک به چیزی در اطراف شما ایجاد می شود. حدود 30 آلرژن معمولی و بیشمار موارد غیر معمول یا نادر وجود دارد که ممکن است دست ها را تحت تاثیر قرار دهند. علل رایج شامل: عطرها ، مواد شیمیایی ، گیاهان خاص و موارد دیگر است. تشخیص درماتیت تماسی آلرژیک ممکن است از اشکال اساسی درماتیت دست و درماتیت تماسی تحریک کننده دشوار باشد.
درماتیت دیس هیدروتیک ( پومفولیکس)
یا اگزمای پومفولیکس، باعث ایجاد تاول های خارش دار و آبکی معمولاً در کف دست و کناره انگشتان می شود. ممکن است این نوع اگزما در نقطه دیگری از بدن نیز رخ دهد. این نوع بیماری ممکن است به صورت چرخه ای ظاهر شود و بیشتر قبل از 40 سالگی شایع است. پزشکان از علت آن مطمئن نیستند. اما مواردی مانند فلزات ، آلرژی ، استرس ، گرما و تعریق می تواند این وضعیت را بدتر کند.
درماتیت دست هیپرکراتوز
درماتیت دست هیپرکراتوز یک نوع اگزمای کف دست مزمن ، خشک و غیر التهابی است. این بیماری ممکن است شبیه پسوریازیس کف دست ظاهر شود اما نسبت به پسوریازیس کمتر قرمز و مشخص است.
نوردرمانی چگونه باعث بهبود اگزمای دست و پا می شود؟
فتوتراپی یک گزینه درمانی تایید شده توسط FDA است که از اشعه ماوراء بنفش (UV) استفاده می کند. پزشک شما از تعداد کنترل شده ای از طول موج ها برای مدت زمان کوتاهی در جهت بهبود بیمار استفاده می کند. از این روش درمانی برای کاهش پاسخ های التهابی بدن که منجر به بثورات اگزما می شود، استفاده می شود.
طی چند هفته نوردرمانی ممکن است علائم آزار دهنده اگزما دست و پا مانند : قرمزی یا تغییر رنگ، خارش و تورم ( التهاب ) کاهش پیدا کند. برای درمان اگزما دست و پا ، فتوتراپی معمولاً شامل استفاده از اشعه UVB است. گاهی اوقات ممکن است از اشعه های UVA نیز استفاده شود، اگرچه این اشعه به دلیل قدرت بالاتر رایج نیست. فتوتراپی توسط یک متخصص پوست در مراکز درمانی و به صورت سرپایی ارائه می شود.
چه کسی کاندیدای مناسب برای فتوتراپی اگزمای دست و پا است؟
نوردرمانی برای درمان اگزمای آتوپیک متوسط تا شدید که درماتیت آتوپیک نیز نامیده می شود، استفاده می شود. اگر اگزما دست و پا ناحیه وسیعی از پوست را پوشانده باشد، ممکن است فرد درگیر کاندیدای مناسبی برای این نوع درمان باشد. در صورتی که بیمار به داروهای تجویزی پاسخی نداده باشد، به احتمال زیاد متخصص پوست نوردرمانی را نیز توصیه کند. فتوتراپی ممکن است به درمان درماتیت تماسی نیز کمک کند. این نوع اگزما زمانی رخ می دهد که پوست شما با محرک ها یا آلرژن ها تماس پیدا می کند و مانند اگزمای آتوپیک ناشی از التهاب زمینه ای نیست. در حالی که فتوتراپی می تواند به بهبود این نوع التهاب پوست کمک کند، اما مفیدترین درمان در مورد درماتیت تماسی، شناسایی و حذف ماده حساسیت زا است.
اگر نور خورشید محرک اگزمای شما باشد، ممکن است این گزینه درمانی برای شما مناسب نباشد. همچنین در صورت داشتن سابقه سرطان پوست این نوع درمان توصیه نمی شود. این روش درمانی مبتنی بر اشعه ماوراء بنفش برای زنان باردار یا شیرده نیز توصیه نمی شود. بر اساس تحقیقات انجام گرفته و طبق گفته انجمن ملی اگزما، نور UVB نسبت به UVA ایمن تر در نظر گرفته می شود.
درماتیت آتوپیک ( اگزمای آتوپیک ) چیست و چه علائمی دارد؟
یک بیماری مزمن پوستی است که با تکه هایی از پوست خشک، ملتهب و خارش دار مشخص می شود. علت دقیق این بیماری به خوبی شناخته نشده است. یکی از عوامل ایجاد این بیماری در فرد ممکن است شامل تولید بیش از حد سلول ها در سیستم ایمنی بدن شخص باشد که باعث افزایش التهاب می شود. درماتیت آتوپیک اغلب از دوران کودکی شروع می شود و به طور دوره ای شعله ور می شود. در طول شعله ور شدن این بیماری، به دلیل خارش شدید پوست اغلب ناحیه آسیب دیده زخم می شود.
این خراش می تواند منجر به التهاب بیشتر پوست و بدتر شدن علائم شود. در حال حاضر، هیچ درمانی قطعی برای از بین بردن کامل درماتیت آتوپیک وجود ندارد اما می توان با استفاده از برخی درمان های موقت مانند: داروها، نوردرمانی، تغییرات در شیوه زندگی و رژیم غذایی علائم بیماری را تا حد زیادی کاهش داد.
علائم درماتیت آتوپیک شامل:
علامت اولیه این بیماری، پوست خشک و خارش دار است که اغلب در طی شعله ور شدن به بثورات قرمز رنگ تبدیل می شود. بسیاری از عوامل فیزیکی و داخلی مختلف می توانند باعث تشدید اگزما شوند. التهاب حاصل باعث افزایش جریان خون و میل به خارش می شود. عودهای اگزما بخشی از چرخه دردناک خارش و خراش پوستی است. مبارزه با عناصر فیزیکی و روانی که این چرخه را به پیش می‌برند، سخت است. خاراندن در آن زمان به فرد احساس خوبی می دهد اما در مقابل خاراندن بیش از حد پوست می تواند منجر به التهاب شدید و حتی عفونت های پوستی شود. این بیماری بسته به سن فرد علائم مختلفی دارد. علائم درماتیت آتوپیک در نوزادان شامل موارد زیر است :
- پوست خشک، خارش دار، پوسته پوسته
- راش پوستی روی سر یا گونه ها
- بثورات پوستی که ممکن است حباب ایجاد کند و مایع شفاف را ترشح کند.
- نوزادانی که این علائم را دارند ممکن است به دلیل خارش پوست دچار مشکل خواب شوند. نوزادان مبتلا نیز ممکن است در اثر خاراندن زیاد پوست دچار عفونت های پوستی شوند.
علائم در کودکان می تواند شامل موارد زیر باشد
- بثورات در چین های آرنج، زانو یا هر دو
- لکه های پوسته پوسته در محل بثورات
- ایجاد لکه های پوستی روشن یا تیره
- پوست ضخیم و چرمی
- پوست بسیار خشک و پوسته پوسته شده
- بثورات روی گردن و صورت، به خصوص اطراف چشم
علائم درماتیت آتوپیک در بزرگسالان
طبق گفته انجمن پوست آمریکا، بزرگسالان در مکان‌های متفاوتی نسبت به کودکان به درماتیت آتوپیک مبتلا می شوند. مناطق درگیر در بزرگسالان معمولا شامل :
- پشت زانوها
- سر آرنج ها
- پشت گردن
- صورت
- بزرگسالان نیز بیشتر احتمال دارد این علائم را در اطراف چشم خود داشته باشند.
بزرگسالانی که در کودکی مبتلا به درماتیت آتوپیک بوده اند ممکن است لکه های پوستی تغییر رنگ یا چرمی داشته باشند که به راحتی تحریک می شوند. برخی از افرادی که در دوران کودکی مبتلا به این بیماری بوده اند ممکن است تا سال ها علائمی نداشته باشند تا زمانی که بعداً در بزرگسالی مجدد علائم بازگردد.
انواع درماتیت آتوپیک
همه انواع اگزما باعث خارش و قرمزی می شوند، اما درماتیت آتوپیک شدیدترین و مزمن ترین آنهاست. انواع دیگر اگزما عبارتند از:
- اگزمای دست: اگزمای دست فقط روی دست‌های شما تأثیر می‌گذارد و اغلب در اثر تماس مکرر با مواد شیمیایی تحریک‌کننده ایجاد می‌شود.
- درماتیت تماسی: درماتیت تماسی تحریک پوستی است که در اثر تماس با محرک های خاص ایجاد می شود.
- نورودرماتیت (لیکنفیکاسیون): نورودرماتیت با لکه های ضخیم پوست به دلیل مالش یا خراش مکرر مشخص می شود.
- اگزمای نومولار: اگزمای نومولار یک بیماری مزمن است که باعث ایجاد لکه هایی به اندازه سکه می شود که اغلب خارش دارند.
- درماتیت استاز: درماتیت استاز نوعی تحریک پوستی است که در افرادی که گردش خون ضعیفی دارند، به طور معمول در ساق پا ایجاد می شود.
پزشکان و محققان در حال تلاش برای درک بهتر نحوه عملکرد اگزما و علت تاثیر آن بر بسیاری از افراد هستند.
نوردرمانی چگونه باعث کنترل و بهبود درماتیت آتوپیک می شود؟
فتوتراپی درمانی است که از اشعه ماوراء بنفش برای تسکین برخی بیماری های پوستی استفاده می شود. این دستگاه می تواند خارش، قرمزی و تورم را در برخی از بزرگسالان و کودکانی که درماتیت آتوپیک متوسط تا شدید دارند کاهش دهد یا به طور کامل آن را بر طرف کند. در صورت وجود علائم در سراسر بدن، متخصص پوست ممکن است فتوتراپی را برای درماتیت آتوپیک (که اگزما نیز نامیده می شود) توصیه کند. همچنین اگر علائمی در چند قسمت بدن دارید و داروهایی که روی پوستتان می‌زنید باعث تسکین شما نمی شود، ممکن است نوردرمانی را پیشنهاد کنند. این نوع روش درمان برای افرادی که به نوع خفیف این بیماری مبتلا هستند و همچنین برای افرادی که دارای اختلال آلرژی نوری یا نوعی درماتیت حساس به UV هستند، مناسب نیست و توصیه نمی شود.
نوردرمانی ممکن است چه عوارضی در پی داشته باشد ؟
اشعه ماوراء بنفش ممکن است به طریق مختلف روی پوست بیمار تأثیر بگذارد، از جمله:
- شرایط پوستی ممکن است به طور موقت بدتر شود.
- تغییر رنگ پوست به طور موقت
- خارش پوست
- قرمزی پوست به دلیل قرار گرفتن در معرض نور
- سوزش پوست
درمان PUVA در موارد نادر ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی زیر در فرد شود :
- حالت تهوع
- سوزش پوست
- ایجاد آب مروارید
- سردرد
- خستگی
اگر تعداد جلسات بسیار زیاد از درمان های فتوتراپی را دریافت کرده باشید، ممکن است در معرض خطر موارد زیر باشید. این موارد شامل :
- پیری زودرس پوست، مانند چین و چروک و خشکی
- لکه های پیری یا کک و مک
- عواملی که ممکن است خطر عوارض را افزایش دهند عبارتند از:
- آلرژی به نور خورشید
- بارداری یا شیردهی
- شرایط پزشکی، مانند سرطان پوست یا لوپوس، که شما را ملزم به دوری از نور خورشید می کند.
- سابقه سرطان پوست
- بیماری کبد ( فتوتراپی ممکن است سطح دارو را در خون افزایش دهد.)
بایدهای قبل از نوردرمانی (فتوتراپی)
- مشورت با پزشک در مورد مصرف هر نوع داروی شیمیایی و گیاهی
- پرهیز از مصرف داروهای تضعیفکننده سیستم ایمنی بدن مانند سیکلویسپورین، متوترکسات و …
- پرهیز از مصرف داروهایی که پوست را به نور حساس میکند. مانند تتراسیکلین، داکسیسیکلین و …
- پاک کردن موضع از هر گونه مواد آرایشی، لوسیون، کرم مرطوبکننده، کرم ضد آفتاب و خوشبوکننده بدن
توصیه های بعد نور درمانی
- استفاده از پماد هیدروکورتیزون %1 یا آکوآفور روی موضع، حداکثر 3 تا 4 روز
- شستشوی صورت و بدن با پاککنندههای ویتامینه و ملایم
- عدم استفاده از مواد آرایشی تا بهبودی کامل پوست
- استفاده از کرم ضد آفتاب مناسب پوست
- پرهیز از انجام ورزشهای پر تحرک یا ورزشهایی که سبب گرم شدن پوست میشوند. مثل: سونا و جکوزی
- عدم استفاده از هر نوع محصول مراقبت از پوست که محرک باشد تا زمانی که پوسته پوسته شدن آن تمام شود.
و در آخر توصیه می شود افرادی که تحت این نوع درمان قرار می گیرند بهتر از پس از درمان، روی ضایعات یعنی همان نقاطی که تحت نوردرمانی قرار گرفته اند حتما از کرم ضد آفتاب استفاده کنند. زیرا با استفاده از کرم ضد آفتاب میزان نوری که به ضایعات و پوست این افراد میخورد کمتر شود.
صحت علمی مطالب موجود در این مقاله توسط خانم دکتر ناهید همتیان، متخصص پوست، مو و زیبایی تایید شده است.
منابع:
