فتودینامیک تراپی (PDT) چیست و در چه مواردی مورد استفاده قرار می گیرد؟
فتودینامیک تراپی درمانی است که شامل داروی حساس به نور می باشد. در این روش منبع نوری برای از بین بردن سلولهای غیر طبیعی (سلول های سرطانی) مورد استفاده قرار می گیرد. از این روش می توان برای درمان برخی بیماری های پوستی و چشم و همچنین انواع خاصی از سرطان استفاده کرد. دارو و منبع نور که در روش فتودینامیک درمانی استفاده می شود بی ضرر هستند . هنگامی که دارو در معرض نور قرار می گیرد ، فعال شده و واکنشی ایجاد می کند که به سلول های غیرطبیعی آسیب می رسانند.این نوع درمان اجازه می دهد تا بافت های کوچک غیر طبیعی (مناطق سرطانی) بدون نیاز به جراحی درمان شوند.
در چه مواردی از این روش درمانی استفاده می شود؟
از فتودینامیک تراپی می توان برای درمان سلول های غیر طبیعی در قسمت هایی از بدن مانند: پوست ، چشم ، دهان ، مری و ریه ها استفاده کرد. برخی بیماری هایی که بعضی اوقات با فتودینامیک تراپی درمان می شوند شامل موارد زیر است:
- کراتوزهای اکتینیک: لکه های خشک و پوسته پوسته پوست هستند. این لکه ها ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب هستند.
- بیماری بوون: شکل اولیه از سرطان پوست
- کارسینوم سلول بازال: نوعی سرطان پوست
- دژنراسیون ماکولا: یک بیماری چشمی که می تواند منجر به کاهش بینایی شود.
- مری بارت: تغییراتی در سلولهای پوشش داخلی مری که در صورت عدم درمان می تواند سرطانی شود.
فتودینامیک تراپی همچنین می تواند برای درمان برخی از بیماری های غیر سرطانی مانند موارد زیر استفاده شود :
- زگیل
- آکنه
- عفونت های دستگاه ادراری ناشی از باکتری اشرشیا کلی
- بیماری های پریودنتال لثه و بافت های دهان شما
- سینوزیت حاد و مزمن (التهاب سینوس ها)
- ورم معده ، التهاب مخاط معده
- عفونت های قرنیه (لایه واضح چشم در مقابل مردمک چشم و عنبیه چشم)
مزایای استفاده از فتودینامیک تراپی چیست؟
مطالعات نشان داده است که PDT می تواند به عنوان جایگزینی برای جراحی یا پرتودرمانی در درمان انواع خاصی از سرطان ها و پیش سرطان ها نیز مورد استفاده قرار بگیرد. مزایای این روش شامل :
- در صورت استفاده صحیح هیچ عارضه جانبی طولانی مدت به جای نمی گذارد.
- عوارض آن بسیار کمتر از عمل جراحی است.
- این کار معمولاً فقط مدت کوتاهی طول می کشد و بیشتر اوقات به صورت سرپایی انجام می شود.
- می توان سلول ها و مناطق مورد نظر را به طور دقیق هدف قرار داد.
- فتودینامیک تراپی در صورت نیاز می تواند بارها و بارها در همان مکان تکرار شود.
- پس از بهبودی معمولا جای زخم بسیار کمی به جا می گذارد در برخی موارد حتی ممکن است جای زخمی نیز به جا نگذارد.
- هزینه این نوع درمان اغلب کمتر از سایر روشهای درمانی سرطان است.
عوارض جانبی درمان به این روش درمانی چیست؟
واکنش های حساسیت به نور :
رایج ترین عارضه جانبی فتودینامیک تراپی حساسیت به نورهای شدید و نور خورشید است. این واکنش های ناشی از نور می تواند در محلی که دارو استفاده می شود ، روی پوست ظاهر شود. آنها معمولاً قرمزی و احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش دارند. برای مدتی پس از درمان ، باید مراقب باشید که مناطق تحت درمان صورت و پوست سر را در معرض نور قرار ندهید. از نور مستقیم و شدید دور کنید. تا آنجا که ممکن است در خانه بمانید. برای جلوگیری از تابش نور آفتاب در بیرون از خانه ، از لباس محافظ و کلاه های لبه دار استفاده کنید. ضد آفتاب ها از پوست در برابر واکنش های حساسیت به نور محافظت نمی کنند.
تغییر رنگ پوست
بسته به نوع و محل درمان ، پوست درمان شده ممکن است قرمز شود و برای مدتی متورم شود. با برخی از درمان ها ، ممکن است تاول ایجاد شود. این مشکل ممکن است ساعت ها تا چند روز پس از درمان طول بکشد. همچنین ممکن است در پوست احساس سوزش ایجاد شود یا بعد از درمان احساس خارش کنید و یا پوستتان تغییر رنگ دهد.
ایجاد تورم و درد
تورم در ناحیه تحت درمان می تواند منجر به درد و مشکلاتی در عملکرد صحیح بافت ها و اندام ها شود.
تغییر در سیستم ایمنی بدن
گاهی اوقات درمان های PDT می توانند باعث ایجاد تغییر در سیستم ایمنی بدن شود. گاهی ممکن است سیستم اسمنی بدن برای مدتی ضعیف شود. در موارد بسیار نادر ، این نوع درمان می تواند باعث سرطان پوست در محلی شود که درمان انجام شده است. برخی از محققان معتقدند اگر سیستم ایمنی بدن توسط این روش ضعیف شود ، این اتفاق می افتد.
عفونت پوستی
فتودینامیک تراپی چگونه انجام می شود؟
این نوع درمان در 3 مرحله انجام می شود، که شامل :
- در مرحله اول: شما ابتدا باید به کلینیک مراجعه کنید تا داروی حساس به نور به شما داده شود. سپس پزشک منطقه تحت درمان را مشخص می کند.
- مرحله دوم: نور لیزر یا نور غیر لیزر مستقیماً به ناحیه تحت درمان تابانده می شود. درمان معمولاً بین 10 تا 45 دقیقه طول می کشد. ناحیه تحت درمان با پانسمان پوشانده شده است. بسته به نوع ضایعه تحت درمان ، ماده شیمیایی حساس به نور استفاده می شود . ممکن است به یک دوره دوم درمان نیاز باشد که 7-10 روز بعد مجدد انجام می شود.
- مرحله سوم: در محلی که تحت درمان قرار می گیرد احتمال ایجاد حالت آفتاب سوختگی وجود دارد که معمولاً طی 4 تا 8 هفته بهبود می یابد.
سوالات متداول
آکنه یک بیماری پوستی بسیار شایع است. این مشکل تقریباً همه نوجوانان را درگیر می کند و می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. فتودینامیک تراپی یک روش درمانی نوظهور برای درمان آکنه است. این روش شامل استفاده از یک حساسیت به نور در ترکیب با یک منبع نور و اکسیژن است.
– از بین رفتن باکتریهای آکنه بر روی پوست
– تنها بر سلول های هدف تأثیر می گذارد ، و به حفظ یکپارچگی پوست کمک می کند.
– کاهش اندازه و فعالیت غدد چربی
– کمک به زخم های قدیمی آکنه
– این روش باعث ایجاد زخم جدید نمی شود.
– درمان سایر بیماریهای پوستی که ممکن است در کنار آکنه اتفاق بیفتد ، مانند لکه های پیری و روزاسه.
– یکی دیگر از مزایای مهم این نوع درمان این است که این دارو شامل استفاده از آنتی بیوتیک یا رتینوئیدهای خوراکی مانند آکوتان نیست. این باعث می شود PDT یک درمان مناسب برای افرادی باشد که نمی توانند از این داروها استفاده کنند.
– فتودینامیک تراپی (PDT) ممکن است به خصوص برای افرادی که آکنه شدید دارند موثر باشد. همچنین این روش برای کسانی که آکنه آنها به سایر درمانها پاسخ خوبی نداده است مفید می باشد.
درد اصلی ترین عارضه جانبی درمان به این روش است. می توان قبل از درمان با استفاده از داروهای ضد درد مقدار درد در حین درمان را کنترل کرد.
درمان با فتودینامیک تراپی به از بین بردن سلول های آکنه و باکتری های مربوط به آن کمک بسیار موثری می کند. همچنین باعث کاهش اندازه و فعالیت غدد چربی روی پوست می شود. کلینیک جوان با در اختیار داشتن بروز ترین دستگاه فتودینامیک تراپی (PDT) همه روزه در اختیار شما عزیزان می باشد.
منابع:
- https://www.healthline.com/health/photodynamic-therapy#purpose
- https://www.nhs.uk/conditions/photodynamic-therapy/
- https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment-types/radiation/photodynamic-therapy.html