حجامت چیست و چه فوایدی دارد؟
حجامت یک شکل قدیمی از طب مکمل است که در آن درمانگر فنجان های مخصوصی را برای چند دقیقه روی پوست شما قرار می دهد تا مکش ایجاد شود. تصور می شود که این مکش جریان انرژی را در بدن بهبود می بخشد و درد را تسهیل می دهد. مردم آن را برای اهداف زیادی انجام می دهند، از جمله برای کمک به کاهش درد، التهاب، بهبود جریان خون، آرامش و تندرستی، و به عنوان یک نوع ماساژ بافت عمیق شناخته می شود.
یکی از قدیمی‌ترین متون پزشکی که به حجامت درمانی اشاره کرده، پاپیروس ابر (1550 قبل از میلاد) از مصر باستان است، اگرچه این روش بخشی از بسیاری از سیستم‌های درمانی باستانی از جمله چینی، یونانی، کره‌ای سنتی و تبتی است، اما این روزها، این نوع درمان معمولاً به عنوان درمانی توسط پزشکان طب سنتی ارائه می شود.
حجامت و تسهیل جریان “چی” در بدن
طرفداران بر این باورند که مکش به تسهیل جریان “چی” در بدن کمک می کند. چی یک کلمه چینی به معنای نیروی حیات است. بسیاری بر این باورند که این روش به تعادل انرژی منفی و مثبت در بدن کمک می کند. تصور می شود که بازگرداندن تعادل بین این دو حالت افراطی به مقاومت بدن در برابر عوامل بیماری زا و همچنین توانایی آن در افزایش جریان خون و کاهش درد کمک می کند.
حجامت باعث افزایش گردش خون در ناحیه ای می شود که فنجان ها در آن قرار می گیرند. این ممکن است تنش عضلانی را کاهش دهد، که می تواند جریان کلی خون را بهبود بخشد و باعث ترمیم سلولی شود. همچنین ممکن است به تشکیل بافت های همبند جدید و ایجاد رگ های خونی جدید در بافت کمک کند.
حجامت درمانی چه فوایدی را به دنبال دارد؟
با توجه به تحقیقات ذکر شده در ادامه مقاله، این روش ممکن است با تحریک پاسخ ایمنی، به صورت موضعی و سیستمی، سموم را از بین ببرد. همچنین ممکن است اسید اوریک را که یک محصول زائد طبیعی ناشی از هضم برخی غذاها است را نیز از بین ببرد. تجمع اسید اوریک می تواند منجر به سطوح بالای اسیدیته در خون و ادرار شود. این نوع روش درمانی می تواند تأثیر مثبتی بر سیستم لنفاوی داشته باشد که تا حدی مسئول دفع مواد زائد بدن شما است.
هنگامی که جریان لنف قطع می شود، می تواند باعث تجمع مایع شده و از دفع صحیح سموم توسط بدن جلوگیری کند. ماساژ تخلیه لنفاوی یکی از راه حل های این مشکل است. به طور مشابه، این نوع روش ممکن است به افزایش جریان لنف و جلوگیری از تجمع مایع کمک کند. شواهدی مبنی بر توانایی این روش در حذف سموم امیدوارکننده است، اما تحقیقات بیشتری برای تایید آن مورد نیاز است. همچنین مزایای دیگر حجامت درمانی به شرح زیر است :
- بافت اسکار و چسبندگی فاسیال را آزاد می کند.
- نقاط ماشه ای دردناک را کاهش می دهد.
- کمک به بهبود گردش خون
- تسکین درد
- تحرک و دامنه حرکت را تقویت می کند.
- اسکارهای بالغ را بهبود می بخشد.
آیا این نوع روش درمانی از نظر علمی ثابت شده است؟
تحقیقات فزاینده ای در مورد چگونگی و چرایی عملکرد این روش وجود دارد. مروری بر مطالعات در سال 2018 نشان داد که این روش برای شرایط مختلفی که می‌توانند به عنوان بیماری‌های موضعی یا سیستماتیک طبقه‌بندی شوند، فوایدی را گزارش کرده است.
تصور می شود این نوع درمان با تقویت گردش خون محیطی (نزدیک به پوست) و بهبود ایمنی، علائم را کاهش می دهد. بر اساس بررسی سال 2018، اثرات این نوع روش درمانی عبارتند از:
- تقویت جریان خون پوست
- تغییر خواص بیومکانیکی پوست
- افزایش آستانه درد
- بهبود متابولیسم موضعی بی هوازی (بدون اکسیژن).
- کاهش التهاب
- تقویت ایمنی سلولی
طبق یک مطالعه در سال 2017، اثر مکانیکی این روش باعث افزایش جریان خون موضعی و کشش بافت زیرین می‌شود. فعال‌سازی Heme oxygenase-1، ژنی که نقش مهمی در پیشگیری از التهاب عروقی ایفا می‌کند، می‌تواند بسیاری از مزایای سلامت موضعی و سیستمیک این روش درمانی را به همراه داشته باشد.
یک مطالعه در سال 2019 اشاره کرد که هیچ نظریه واحدی برای توضیح کامل اثرات این نوع درمان وجود ندارد، اما برخی از نظریه ها عبارتند از:
- تغییر پردازش سیگنال درد.
- استفاده از ضد تحریک یا درد برای کاهش درد
- تحریک افزایش گردش خون از طریق آزادسازی اکسید نیتریک
- تحریک سیستم ایمنی با التهاب موضعی مصنوعی
- افزایش جریان لنف در سیستم لنفاوی
- کاهش اسید اوریک
- تغییر ساختار مولکولی و عملکرد هموگلوبین (Hb) علیرغم تئوری های متعدد، تحقیقات باکیفیت بیشتری برای تایید اثرات این نوع درمان و همچنین مکانیسم هایی که از طریق آن ها ممکن است از بهبود حمایت کنند یا نکنند، مورد نیاز است
چند نوع حجامت وجود دارد؟
در طول سالیان، چندین نوع حجامت گسترش یافته است. از برخی جهات، این نوع روش شبیه طب سوزنی است، زیرا اعتقاد بر این است که نقاط فشار بدن را برای توزیع طبیعی و سالم مایعات و انرژی تحریک می کند. انواع مختلف این نوع روش عبارتند از :
حجامت خشک
این نوع روشی است که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. خلاء جزئی در فنجان ایجاد می شود و یا با گرم کردن مستقیم فنجان یا نگه داشتن انتهای باز آن در نزدیکی شعله، پس از قرار دادن فنجان روی پوست، هوای خنک کننده پوست را به سمت بالا می کشد.
حجامت مرطوب یا تر
در این روش پس از استفاده از حجامت خشک تا 5 دقیقه، شخصی که مسئول این کار است برش های کوچکی در ناحیه ایجاد می کند. فنجان یک بار دیگر آماده می شود و روی ناحیه آسیب دیده قرار می گیرد. خون در خلاء از بدن خارج می شود.
حجامت سوزنی
در این روش از سوزن های طب سوزنی همراه با فنجان استفاده می کنند. سوزن های طب سوزنی ابتدا وارد گوشت می شود و بلافاصله پس از آن فنجان روی سوزن قرار می گیرد.
حجامت آتش
این نوع درمان مستلزم آن است که از یک گلوله پنبه‌ای که در الکل آغشته شده و سپس روشن شده است برای گرم کردن هوای داخل فنجان استفاده شود. با مصرف اکسیژن داخل فنجان، خلاء ایجاد می شود.
حجامت سیلیکونی
در این نوع از فنجان های انعطاف پذیر سیلیکونی استفاده می شود. این روش برای از بین بردن یا حداقل کاهش کبودی که عموماً همراه با حجامت است، استفاده می شود.
این روش درمانی چه عوارضی در پی دارد؟
عوارض جانبی مختلفی در ارتباط با این نوع روش درمان وجود دارد . این مشکلات ممکن است در طول درمان یا بلافاصله پس از درمان رخ دهد. این عوارض عبارتند از :
- کم خونی ( انجام مکرر این نوع درمان باعث کم خونی در افراد می شود. )
- عفونت های پوستی : اگر شخصی که حجامت را برای شما انجام می دهد از روش های مناسب برای تمیز کردن پوست و کنترل عفونت قبل و بعد از جلسه درمان استفاده نکند، احتمال ایجاد عفونت وجود دارد . ایجاد عفونت پس از انجام این نوع روش درمانی همیشه خطرناک است.
- سوختگی ( استفاده از گرما برای بیرون کشیدن هوا از لیوان می تواند باعث سوختگی پوست شود. )
- تغییر رنگ مداوم پوست و ایجاد حساسیت پوستی
- سرگیجه، حالت تهوع ، غش کردن
- افراد درگیر به اگزما و پسوریازیس ممکن است با انجام این نوع درمان بیماری پوستی آن ها بدتر شود.
- انجام این نوع درمان در قسمت روی پوست سر و یا جمجمه می تواند منجر به خونریزی داخل جمجمه شود.
- ایجاد تاول در مناطق تحت درمان
- پانیکولیت ( التهاب چربی زیر جلد )
- فنجان ها و تجهیزاتی که در این نوع روش درمانی استفاده می شود باید استریل باشند. زیرا رعایت نکردن نکات بهداشتی و استفاده از تجهیزات یکسان برای افراد متعدد باعث انتقال بیماری هایی مانند ایدز و هپاتیت می شود. بخصوص در حجامت مرطوب که برش های کوچکی روی پوست فرد ایجاد می شود.
در چه نواحی از بدن نباید انجام شود؟
حجامت در مناطق حساسی از بدن مانند پوست سر، پشت گردن، رگ ها ، شریان ها، غدد لنفاوی ، چشم ها، پوست ملتهب ، زخم های باز و هر گونه شکستگی نباید انجام شود. زیرا انجام آن در این مناطق خطرات جدی در پی دارد.
چه افرادی کاندیدای مناسبی برای انجام حجامت نیستند؟
برای انجام این نوع روش درمانی افرادی که مشکلات زیر را دارند بیشتر در خطر هستند. این افراد شامل :
- زنان باردار و زنانی که عادت ماهانه هستند.
- کودکان و افراد مسن
- اگر شخص دارای بیماری هایی مانند هموفیلی ، سرطان و بیماری صرع ( تشنج ) باشد.
- افرادی که بیماری قلبی دارند و یا از داروهای رقیق کننده خون مانند آ اس آ ، وارفارین و … استفاده می کنند.
- سابقه سکته مغزی
- افراد دارای فشار خون مقطعی بالا
- افرادی که مشکلات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس دارند.
در آخر باید به این نکته پرداخت که به دلیل عوارض احتمالی استفاده از این روش درمانی پیشنهاد نمی شود.
صحت علمی مطالب موجود در این مقاله توسط خانم دکتر ناهید همتیان، متخصص پوست ، مو و زیبایی تایید شده است.
منابع:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Cupping_therapy
- https://www.healthline.com/health/cupping-therapy#cupping-types
- https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/16554-cupping
- https://www.cnrehab.com/news/learn-about-cupping-therapy.html
- https://acuproacademy.com/all-about-cupping-therapy/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Cupping_therapy
- https://www.healthline.com/health/cupping-therapy#warnings
- https://www.webmd.com/balance/guide/cupping-therapy
- https://www.verywellhealth.com/cupping-for-pain-88933
- https://www.medicinenet.com/cupping/article.htm
