بیماری باوِن Bowen’s disease

بیماری باون چیست؟

بیماری باون ضایعات به صورت لکه قرمز رنگ پوسته دهنده با رشد آهسته خود را نشان می­دهد که به درمان­های عادی مقاوم است. پیدایش مناطق برجسته بر روی ضایعات به معنی افزایش احتمال ایجاد سرطان پوست بر سطح ضایعه است. بیماری باون را باید درمان نمود.

مراحل اولیه بیماری SCC که فقط محدود به لایه های بیرونی پوست است به نام بیماری باون شناخته می­شود. این بیماری می­تواند به سرطان پوست از نوع SCC پیشرفت کند. بیماری باون با در معرض آفتاب بودن طولانی، مصرف آرسنیک، ابتلا به زگیل طولانی مدت و یا سرکوب ایمنی در ارتباط است.

روش­های درمانی متنوع شامل استفاده از کرمهایی نظیر فلورویوراسیل-5، کرایوتراپی، فتودینامیک تراپی و جراحی برای درمان این ضایعات وجود دارد که متخصص پوست پس از بررسی ضایعه و صحبت با شما روش درمانی را انتخاب خواهد کرد.

برای جلوگیری از ایجاد بیماری باون بهتر است ضدآفتاب و لباس­های محافظتی مثل کلاه و یا عینک آفتابی با اثر محافظتی در برابر اشعه UV استفاده کنید.

کلینیک جوان به نقل از انجمن متخصصین پوست بریتانیا British Association of Dermatologists: در این خبر به شما کمک می­کند تا درباره مراحل اولیه بیماری بیماری باون یا Squamous Cell Carcinoma بیشتر بدانید. این که این بیماری چیست، عامل آن چیست و چه کاری می­توان برای آن انجام داد.

مراحل اولیه بیماریSCC  چیست؟

مراحل اولیه بیماری SCC که اغلب به نام بیماری باون شناخته می­شود، رشد سلول­های سرطانی است که به لایه خارجی پوست محدود می­شود. این بیماری خطرناک نیست ولی تأکید بر این نکته مهم است که این بیماری می­تواند بسیار به ندرت به یک سرطان پوست پیش­رونده به نام SCC تبدیل شود.

عامل بیماری چیست؟

بیماری باون اغلب موارد در نتیجه طولانی قرار گرفتن در معرض نور خورشید به وجود می­آید. به احتمال زیاد در کسانی که طولانی مدت داروهای سرکوب ایمنی مصرف می­کنند هم، بروز می­کند. گهگاهی ممکن است این بیماری پس از رادیوتراپی، پس از تزریق آرسنیک در زمان طولانی (البته امروزه به ندرت) یا روی آلت تناسلی در رابطه با ویروسی که عامل زگیل است (ویروس پاپیلومای انسانی،human papillomavirus) نه به دلیل آلرژی، دیده شود.

بیماری باون ارثی نیست؛ اما برخی عوامل (نظیر پوست روشن و تمایل به آفتاب سوختگی) که ریسک ابتلا به آن را زیاد می­کنند، می­تواند ارثی باشد.

نشانه ­های بیماری باون چیست؟

گرچه روی ضایعات با لباس پوشیده می­شود، اما اغلب هیچ نشانه­ای وجود ندارد.

ظاهر بیماری باون چه شکلی است؟

این بیماری از ناحیه کوچک پوسته پوسته و قرمز رنگی شروع می­شود که بسیار کند رشد می­کند. ممکن است قطر این ناحیه به چند سانتی­متر برسد. معمولاً این بیماری روی ناحیه­ای از پوست اتفاق می­افتد که در معرض خورشید بوده است؛ به ویژه صورت، پوست سر و گردن، هم­چنین دست­ها و پایین پاها. ممکن است بیش از یک ناحیه ایجاد شود. معمولاً پیدایش زخم یا برجستگی روی لکه این بیماری، شکل­گیری سرطان سلول اسکواموس (Squamous Cell Carcinoma) پیش­رونده را نشان می­دهد.

چگونه بیماری باون تشخیص داده می­شود؟

ظاهر این بیماری می­تواند تا حدودی شبیه سایر بیماری­های پوسته­ دهنده پوست، مثل پسوریازیس باشد. به همین دلیل ممکن است برای تشخیص، نمونه­برداری کوچک یا بیوپسی از پوست ضروری باشد.

چگونه می­توان بیماری باون را درمان کرد؟

چون این بیماری به سطح پوست محدود می­شود، روش­های گوناگونی وجود دارد که می­توان آن را درمان کرد.

• انجماد با نیتروژن مایع. این کار در کلینیک صورت می­گیرد و باعث قرمزی، تورم، تاول و یا دَلَمه بستن می­شود که ممکن است به کندی التیام یابد. برای لکه­های بزرگ می­توان این کار را طی چند مرحله انجام داد.
• بافت­برداری. در این روش پوست غیر طبیعی با بی حسی موضعی برداشته می­شود. سپس آن ناحیه مانند خراشیدگی سطحی با دلمه بستن بهبود می­یابد.
• بریدن. به شرطی که ناحیه پوستی خیلی بزرگ نباشد، پوست غیر طبیعی با بی حسی موضعی برداشته می­شود. در این روش از اطراف ضایعه بریده و سپس بخیه می­شود که اثر زخمی بر جای خواهد گذاشت.

اگر این روش درمانی را انتخاب می­کنید، درباره انواع روش­های جراحی و هر نوع عارضه احتمالی آن با پزشک خود صحبت کنید.

• کرم فلوروراسیل-5 (5-fluorouracil cream). این کرم ممکن است بیماری باون را کنترل یا ریشه­کن کند. روش­های متفاوتی برای استفاده از آن وجود دارد.

این پماد سلول­های پوستی غیر طبیعی را از بین می­برد. به این معنی که پوست قرمز می­شود و به نظر می­رسد طی درمان بدتر می­شود. ولی پس از پایان دوره درمان، به محض این که سلول­های غیر طبیعی از بین رفتند، پوست التیام می­یابد.

• کرم ایمیکویمد یا آلدارا (imiquimod (Aldara) cream). در اصل از این روش برای درمان زگیل­های تناسلی استفاده می­شود. اما این کرم برای درمان بیماری باون هم مفید است. درضمن باعث التهاب پوست می­شود.
• درمان فتودینامیک. یک ماده شیمیایی روی پوست مالیده می­شود که باعث می­شود سلول­های لکه باون به امواج نوری خاصی حساس شوند.

سپس نور از یک لامپ با طراحی خاص به لکه تابانده می­شود. این درمان ممکن است دردناک باشد و باعث التهاب شود. هرچند التهاب باید طی چند روز از بین برود.

• رادیوتراپی و لیزر روش­های دیگری هستند که برای درمان بیماری باون استفاده می­شوند. هرچند از رادیوتراپی برای لکه­های روی پایین پا استفاده نمی­شود.

مسأله اساسی در این بیماری این است که به ویژه در بیماران مسن­تر، لکه­ها به طور مرتب روی پایین پا به وجود می­آیند؛ جایی که پوست اغلب سفت و گاهی کاملاً آسیب­پذیر است.

بهبودی به کندی صورت می­گیرد در نتیجه عوامل بسیاری در انتخاب درمان نقش دارند

• اندازه و ضخامت لکه
• تعداد لکه­ها
• وجود تورم در پاها
• حالت عادی پوست روی پاها
• ترجیح بیمار

اگر متخصص پوست تخمین بزند که ناحیه مبتلا، نازک است و احتمالاً مشکلی به وجود نمی­آورد، ممکن است پیشنهاد کند که در یک کلینیک یا بعضی مواقع توسط خودتان یا پزشک عمومی تحت نظر باشید.

کلیه روش های درمانی فوق در کلینیک جوان شهر بوکان توسط متخصص پوست، مو و زیبایی دکتر ناهید همتیان انجام می گیرد.

خودمراقبتی (چه کاری می­توانم انجام دهم؟)

• توصیه می­شود از حالا به بعد اقدامات احتیاطی معقول را انجام دهید تا از بروز لکه­های بیشتر باون جلوگیری کنید. یعنی:
• با پوشیدن لباس از پوست خود محافظت کنید. فراموش نکنید برای حافظت از سر، صورت، گردن و گوش­ها از کلاه استفاده کنید و عینک آفتابی محافظ UV بزنید.
• در هوای آفتابی بین ساعت 10 صبح تا 3 بعدازظهر، در سایه باشید.
• برای محافظت در برابر اشعه UVB، ضد آفتاب با SPF محافظتی بالا (30 یا بیشتر) انتخاب کنید و برای محافظت از اشعه UVA، به دنبال لوگوی دایره­ای UVA و یا 5،4 ستاره UVA باشید. مقداری از کرم ضد آفتاب را 15 تا 30 دقیقه قبل از بیرون رفتن در هوای آفتابی، روی پوست بمالید و مرتباً، به ویژه بعد از شنا و طبق دستورالعمل کرم، آن را تکرار کنید.
• به طور مرتب پوست خود را برای لکه­های جدید بررسی کنید.
• نتایج حاصل از درمان، کوچک­تر شدن لکه­های باون روی پوست شما می­باشد. اگر فکر می­کنید لکه دیگری در حال رشد کردن است، بی معطلی نزد متخصص پوست و مو بروید.
• اگر لک پوست شما به هیچ وجه تغییر نکند (مثلاً خونریزی نکند، زخم نشود یا دلمه نبندد)، هر چه سریع­تر با متخصص پوست و مو تماس بگیرید. چون این حالت می­تواند شروع یک سرطان پوست پیش­رونده باشد.

توصیه­ هایی در مورد ویتامین D

شواهد مربوط به تأثیرات ویتامین D برای سلامتی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف ویتامین D قانع­کننده است. اگر به نور خورشید حساس هستید یا برای کاهش ریسک ابتلا به ملانوما و دیگر سرطان­های پوستی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید به شدت پرهیز می­کنید، ممکن است کمبود ویتامین D داشته باشید. به افرادی که کاملاً از نور خورشید دوری می­کنند، توصیه می­شود ویتامین D بدن خود را اندازه بگیرند. اگر سطح این ویتامین کاهش یابد یا کمبودی وجود داشته باشد، ممکن است پزشک از آنها بخواهد 25 – 10 میکروگرم در روز مکمل ویتامین ₃D مصرف کنند.

یا مصرف غذاهایی با ویتامین D بالا مثل ماهی چرب، تخم مرغ، گوشت، کره مارگارین غنی شده و غلات را افزایش دهند.

ترجمه: سیمین بافنده

منابع:

• www.bad.org.uk/leaflet