چشم

رنگ چشم و عوامل موثر در ایجاد آن

علت و عوامل ایجاد کننده رنگ چشم

رنگ چشم هر فرد به میزان رنگدانه ای که  درعنبیه چشم وجود دارد بستگی پیدا می کند. قسمت رنگی چشم عنبیه نامیده می شود. رنگ چشم از رنگدانه قهوه ای به نام ملانین گرفته می شود. این همان رنگدانه ای است که در ایجاد رنگ پوست نیز نقش دارد . رنگ های مختلف چشم در اثر مقادیر مختلف رنگدانه ملانین ایجاد می شوند.

امروزه رنگ قهوه ای رایج ترین رنگ چشم در سراسر جهان است. اگر مقدار زیادی ملانین در عنبیه وجود داشته باشد چشم های قهوه ای یا تیره تری خواهید داشت. اما اگر ملانین کمتری در عنبیه چشم وجو داشته باشد ، رنگ چشم روشن تری خواهید داشت.

دانشمندان تصور می کنند افرادی که سال ها پیش در آب و هوای گرم و آفتابی زندگی می کردند همه چشمان قهوه ای داشته اند. زیرا عنبیه های تیره می تواند از چشم ها در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش و نور شدید خورشید محافظت کند. اروپایی ها دارای بیشترین تنوع رنگ چشم هستند. چشمان آنها از قهوه ای تیره تا آبی روشن متغیر است.

به طور کلی ، آنها روشن ترین رنگ چشم را دارند. چشم های فندقی ، سبز و آبی در آمریکای مرکزی ، جنوبی و برخی از مناطق خاورمیانه رایج است.

رنگ چشم و عوامل موثر در ایجاد آن
رنگ چشم و عوامل موثر در ایجاد آن

این رنگ چگونه تعیین می شود؟

رنگ چشم شما توسط ژنی که از هر یک از والدین دریافت می کنید تعیین می شود. این رنگ اغلب در چند سال اول زندگی تیره می شود. با افزایش سن یا تغییر نور، رنگ چشمتان می تواند کمی تغییر کند.

رنگ های مختلف توسط چندین ژن تعیین می شود که تولید ملانین در عنبیه را کنترل می کند. چشمان تیره ملانین زیادی دارند ، در حالی که چشم های روشن فقط مقدار کمی ملانین دارند. ملانین نور را جذب می کند.

وقتی جسمی نور را جذب می کند ، تاریک به نظر می رسد. اما وقتی نور را جذب نمی کند ، نور منعکس می شود و جسم به رنگی دیده می شود که نور را منعکس می نماید.

چشم های قهوه ای دارای مقدار زیادی ملانین هستند ، بنابراین نور را جذب می کنند ، که باعث تیره شدن آنها می شود. رنگ چشم فندقی ملانین کمتری نسبت به چشم های قهوه ای دارد ، اما بیشتر از چشم های سبز. چشم آبی کمترین میزان ملانین را دارد و بیشترین نور را منعکس می کند.

از آنجا که ژن ها را از والدین خود به ارث می برید ، به احتمال زیاد رنگ چشم شما شبیه به یکی از والدین یا هر دو خواهد شد . اما این امکان وجود دارد که حتی اگر هر دو والدین چشم آبی داشته باشند، فرزند آنها دارای چشمان قهوه ای شود.

بیماری هتروکرومیای فوکس
بیماری هتروکرومیای فوکس

چه عواملی باعث تغییر رنگ چشم می شود ؟

عوامل مختلفی می توانند در تغییر رنگ چشم  و تغییر در رنگدانه تأثیر بگذارند. این عوامل شامل :

زیاد قرار گرفتن در معرض خورشید

قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث می شود که بدن شما ملانین بیشتری تولید کند. حتی اگر رنگ چشمانتان مشخص شده باشد. اگر چشم شما به طور مداوم در معرض نور خورشید قرار گیرد ، ممکن است این رنگ کمی تغییر کند. از آنجا که نور خورشید طبیعی معمولاً از نورهای مصنوعی روشن تر است ، ممکن است با در معرض نور قرار گرفتن بتوانید رنگ هایی را در عنبیه چشم ببینید که قبلاً نمی توانستید آنها را تشخیص دهید.

لباسی که می پوشید

اگر به کلاس های هنر ابتدایی ، راهنمایی ، دبیرستان خود فکر کنید ، به یاد می آورید که رنگ های مکمل یکدیگر را تقویت می کنند. این اصل در مورد رنگ چشم نیز صدق می کند. اگر رنگ خاصی از لباس را بپوشید ، رنگدانه های پیراهن ، ژاکت ، کراوات یا روسری می تواند به طور موقت رنگ چشمانتان را تغییر دهد. بسته به رنگی که می پوشید ، ممکن است چشمانتان روشن یا تیره به نظر برسند.

احساسات

با فعال شدن سیستم سمپاتیک یا پاراسمپاتیک، به علت احساسات مختلف اندازه مردمک چشمتان دستخوش تغییر می شود. این امر تا حدی عنبیه چشمانتان را دستخوش تغییر می کند.

بیماری هتروکرومیای فوکِس

در بیماری التهابی هتروکرومیای فوکس، یکی از عنبیه های چشم دچار التهاب پیوسته می شود. در اثر این التهاب پیوسته از میزان رنگدانه های عنبیه چشم کاسته می شود . و نتیجه چشم درگیر رنگ روشن تری پیدا می کند.

برخی داروها

گروهی از داروهای ضد آب سیاه (گلوکوم) به نام آنالوگ پروستاگلندین (مثل : لاتانوپروست) می توانند باعث تغییر رنگ شوند . استفاده از این قطره در بیماران گلوکومی نشان داده که تا حدی می تواند چشم را تیره تر کند. بعلاوه این قطره باعث رشد مژه خواهد شد. این امر اساس درمان ها و داروهای تحریک رشد مژه هستند که ترکیبات مشابهی دارند.

رنگ های مختلف چشم توسط چندین ژن تعیین می شود.
رنگ های مختلف چشم توسط چندین ژن تعیین می شود.

درصد انواع رنگ چشم در سراسر جهان چقدر است؟

طبق گزارش اطلس ورلد ، میزان درصد رنگ های مختلف چشم در جهان به این گونه هستند :

رنگ چشم قهوه ای

بین 55 تا 79 درصد از مردم جهان چشم های قهوه ای دارند. قهوه ای رایج ترین رنگ است. چشمان قهوه ای تیره بیشتر در آفریقا ، شرق آسیا و آسیای جنوب شرقی دیده می شود. چشم های قهوه ای روشن در غرب آسیا ، قاره آمریکا و اروپا یافت می شوند.

رنگ آبی

بین 8 تا 10 درصد از مردم جهان چشمان آبی دارند. چشم های آبی بیشتر در اروپا ، به ویژه اسکاندیناوی رایج است. افرادی که چشم آبی دارند جهش ژنتیکی مشابهی دارند که باعث می شود چشم ها ملانین کمتری تولید کنند.

این جهش برای اولین بار در فردی که در اروپا زندگی می کرد حدود 10 هزار سال پیش ظاهر شد. این فرد یک نیای مشترک همه افراد چشم آبی امروز است. اگر چشمان آبی دارید ، شب ها بهتر می بینید. اما ممکن است هنگام تابش خیره کننده نور بیشتر مشکل داشته باشند.

رنگ سبز

حدود 2 درصد از مردم چشمانی با رنگ سبز دارند. چشمان سبز بیشتر در اروپای شمالی ، مرکزی و غربی رایج است. حدود 16 درصد از افرادی که چشمان سبز دارند بیشتر آلمانی تبار هستند. عنبیه افرادی با چشمان سبز حاوی رنگدانه ای به نام لیپوکروم و فقط کمی ملانین است .

بین 8 تا 10 درصد از مردم جهان چشم آبی دارند.
بین 8 تا 10 درصد از مردم جهان چشم آبی دارند.

رنگ فندقی

تقریباً 5 درصد از مردم چشمانی با رنگ فندقی دارند. چشم فندقی غیر معمول است . اما در سراسر جهان ، به ویژه در اروپا و ایالات متحده ، یافت می شود. چشمان فندقی به رنگ قهوه ای روشن یا مایل به زرد است که در مرکز آن تکه هایی از طلایی ، سبز و قهوه ای قرار دارد. افرادی که چشم های فندقی دارند تقریباً به اندازه کسانی که چشم قهوه ای دارند عنبیه آن ها دارای ملانین است. اما در چشم های فندقی این مقدار ملانین به جای مرکز بیشتر در لبه عنبیه قرار دارند.

رنگ خاکستری

کمتر از 1 درصد از مردم چشم های خاکستری دارند. چشم خاکستری بسیار نادر است. چشم های خاکستری بیشتر در شمال و شرق اروپا رایج است. تصور می شود که مقدار ملانین موجود در عنبیه در چشمان خاکستری کمتر از چشمان آبی است.

صحت علمی مطالب موجود در این مقاله توسط آقای دکتر سید محمد سالار ظاهریانی جراح و متخصص چشم تایید شده است.

مترجم و گردآورنده : زهرا رفیعی نژاد


منابع:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا